Vriespunt water

Vriespunt zout water

Doe de ijsblokjes in een theedoek en sla ze zachtjes met een hamer kapot. Verdeel het ijs, zodra je klaar bent, over de twee kopjes. In elk kopje moeten 5 eetlepels water.

Voeg in een van de twee glazen ook 4 eetlepels zout toe. Om het zout te laten oplossen in het bevroren water moet je goed roeren. Controleer nu de temperatuur (met de thermometer) van het water in beide bekers. Wat heb je opgemerkt? Welk kopje water is warmer?

Hoe werkt het?

De temperatuur van het water in het kopje met zout is aanzienlijk lager dan die van het water zonder zout.

De temperatuur waarbij water bevriest wordt lager wanneer zout in water is opgelost. Het vriespunt van water wordt door scheikundigen gedefinieerd als de temperatuur waarbij het water bevriest. Water bevriest meestal bij 0°C. Bij temperaturen onder 0°C zal zout water pas gaan bevriezen.

Omdat het ijs niet meer in de vriezer ligt, zal het smelten. Voor het smelten van ijs is energie nodig. Een voorbeeld van energie is warmte.

Als het ijs smelt, verliest het water dus warmte, waardoor de temperatuur van het water daalt. Zonder zout kan het water niet kouder worden dan 0°C, omdat het water dan opnieuw zou bevriezen. Omdat het gezouten water niet bij nul graden bevriest, kan het kouder worden dan nul graden.

Het vriespunt van water daalt wanneer er meer zout aan wordt toegevoegd. Bij een hoog zoutgehalte kan het water soms pas bij -22°C bevriezen.

Pekel op de weg

In de winter strooien strooiwagens zout op de weg. Een andere naam voor dit zoute water is pekel.
Het pekelen van de weg of straat zorgt ervoor dat de temperatuur flink moet dalen voordat het water op het oppervlak in ijs verandert. Als het in Nederland vriest, verandert de weg of straat dus niet meteen in een ijsbaan. Daarom zijn er altijd strooiwagens op de weg zodra de temperatuur onder de 0°C zakt.

Variaties

1. Om het proefje wetenschappelijker uit de voeren kan je de kinderen vragen om de temperatuur vaker te meten en de gemeten temperaturen bij te houden in een logboek.

Tips

• Vertel de kinderen dat ze hun handen niet in het ijskoude water moeten doen. Dit kan pijn doen.

Benodigdheden

• Water
• 6 ijsklontjes
• Zout
• Theedoek
• Eetlepel
• Hamer
• 2 bekers
• Thermometer