Hoe ver kan een mens kijken?
Heb je je ooit afgevraagd hoe ver je eigenlijk kunt kijken? Niet alleen naar de horizon op een heldere dag, maar ook naar de sterren aan de nachtelijke hemel. En wist je dat je dan eigenlijk… in de tijd terugkijkt? Klinkt als een spannend sciencefictionverhaal, maar het is echt waar! Laten we het stap voor stap bekijken.
Hoe ver kun je op aarde kijken?
Op een gewone dag kun je best ver kijken, vooral als je op een hoge plek staat. Vanaf een uitkijktoren of berg kun je soms tientallen kilometers ver zien. Maar je zicht wordt beperkt door bochten in het landschap, gebouwen en... de bolling van de aarde. Die zorgt ervoor dat je niet oneindig ver kunt kijken.
Op een vlak stuk land of op zee kun je, als je goed zicht hebt en niets in de weg staat, tot zo'n 5 kilometer ver kijken. Maar bij het kijken naar sterren is er iets bijzonders aan de hand.
Licht heeft snelheid
Net als geluid heeft licht ook een snelheid. En wat voor één! Licht beweegt met ongeveer 300.000 kilometer per seconde. Daarmee zou je in één seconde meer dan zeven keer de aarde rond kunnen reizen. Toch is het universum zó groot, dat zelfs licht er lang over doet om sommige plekken te bereiken.
Terugkijken in de tijd
Omdat licht tijd nodig heeft om van ver weg naar ons te komen, zien we sommige dingen niet zoals ze nu zijn, maar zoals ze waren toen het licht vertrok. Kijk je naar de zon? Dan kijk je 8 minuten en 20 seconden terug in de tijd. Want het zonlicht doet er zo lang over om de aarde te bereiken.
En het gaat nog veel verder!
- Sirius, de helderste ster aan de nachtelijke hemel, staat op 9 lichtjaar afstand. Je ziet dus het licht zoals het er 9 jaar geleden uitzag.
- Vega staat op 25 lichtjaar afstand. Je kijkt dus 25 jaar terug in de tijd.
- Deneb is een ster die zo’n 1500 lichtjaar verderop staat. Het licht dat je nu ziet, begon zijn reis toen ridders nog met zwaarden vochten!
- En het allerkrachtigste: de Andromedanevel. Dit is een melkwegstelsel dat je met het blote oog kunt zien op een donkere nacht. Het staat meer dan 2 miljoen lichtjaar van ons vandaan. Je kijkt dus 2 miljoen jaar terug in de tijd, naar een beeld uit de oertijd van de mens.
Wat zie je dan eigenlijk?
Als je naar die verre sterren en nevels kijkt, zie je eigenlijk hun geschiedenis. Je kijkt naar licht dat lang geleden is vertrokken en pas nu op je netvlies valt. Het is alsof je een superoude foto bekijkt — maar dan live aan de hemel.
Een blik door tijd en ruimte
Je ogen zijn dus een soort tijdmachines. Niet omdat ze de toekomst kunnen zien, maar omdat je met het blote oog het verleden kunt bewonderen. De sterren die je vanavond ziet, kunnen nu al verdwenen zijn — maar hun licht is nog onderweg. Wonderlijk, toch?
